AD(H)D
Iedereen heeft wel eens moeite om zich te concentreren, of is even wat drukker. Iemand met ADHD heeft hier erg vaak last van. Ongeveer 5 op de 100 kinderen en jongeren in Nederland hebben ADHD.
Wat is ADHD?
ADHD is de afkorting van ‘Attention Deficit Hyperactivity Disorder’. Dat betekent dat je het vaak moeilijk vindt om je aandacht ergens bij te houden (attention deficit) en dat je je vaak druk gedraagt (hyperactivity disorder).
Als je ADHD hebt, werkt je brein iets anders dan bij mensen zonder ADHD.
De meeste mensen hebben een soort filter in hun hersenen. Zo komen niet alle prikkels uit je omgeving even hard ‘binnen’. Bijvoorbeeld geluiden, bewegingen, beelden en geuren. Die filter zorgt ervoor dat je minder snel afgeleid wordt. Zo kun je je aandacht richten op wat op dat moment belangrijk is.
Bij mensen met ADHD werkt dit filter minder goed. Daardoor komen veel prikkels tegelijk de hersenen binnen. Het is dan moeilijker om geconcentreerd te blijven.
Iemand met ADHD kan tijdens een gesprek dus snel afgeleid worden, bijvoorbeeld door het gesprek van de mensen naast hem, het tikken van de klok of een vrachtauto die buiten voorbij rijdt. Doordat diegene afgeleid is, onthoudt hij of zij informatie minder goed.
Soorten ADHD
Er zijn drie soorten ADHD.
- ADHD-I: Heb je ADHD-I, dan vind je het moeilijk om je te concentreren, maar je hebt geen druk gedrag. De I staat voor Inattentive, dat betekent onoplettend. Je droomt snel weg met je gedachten en onthoudt dingen minder makkelijk. Daardoor kom je bijvoorbeeld vaak te laat, vind je het moeilijk om te plannen en krijg je bijvoorbeeld je huiswerk niet af. Als je iets heel interessant vindt, dan kun je je soms juist supergoed concentreren. Dat heet hyperfocussen.
ADHD-I heette vroeger ADD. - ADHD-H: Heb je ADHD-H, dan ben je erg druk. Je gedraagt je soms impulsief: je doet vaak dingen en denkt er dan pas over na. Je beweegt graag, en vind het moeilijk om stil te zitten.
- ADHD-C: Dit is een combinatie van ADHD-H en ADHD-I. Je hebt van beide vormen kenmerken: je gedraagt je druk en je vindt het moeilijk om je aandacht ergens bij de houden. De meeste mensen die ADHD hebben, hebben deze vorm.
Heb ik ADHD?
Waar kun je aan merken dat je ADHD hebt? Er zijn een aantal kenmerken:
- Je hebt het gevoel alsof het vaak heel druk in je hoofd is. Je hebt veel gedachtes en ideeën en die schieten alle kanten op.
- Je vindt het moeilijk om je aandacht vast te houden, bijvoorbeeld bij de les, of bij lezen, op de sport- of muziekles of als iemand tegen je praat. Je gedachten dwalen snel af.
- Je kan niet lang met hetzelfde bezig zijn.
- Je vindt het moeilijk om overzicht te houden als je meerdere dingen moet doen. Je vergeet de tijd vaak. Je vergeet bijvoorbeeld wat je mee moet nemen als je de deur uitgaat.
Denk je dat je ADHD hebt? Ga dan naar de huisarts of jeugdarts. Hij of zij verwijst je naar een psycholoog. Die kan een test afnemen en bepalen of je een vorm van ADHD hebt.
Onbegrepen
Niet iedereen begrijpt wat ADHD is. Of welke invloed het op je leven heeft. Daardoor kun je je onbegrepen voelen.
Soms weet je zelf ook niet precies wat er met je aan de hand is, of wat door de ADHD komt en wat niet. Of hoe je er het beste mee om kunt gaan. Vraag daarom hulp. ADHD is niet iets om je voor te schamen. Je bent niet de enige die dit heeft.
Hoe ontstaat ADHD?
ADHD is voor een groot deel erfelijk. Als een van je ouders, broers of zussen het heeft, dan is er een kans dat jij het ook krijgt.
Ook je omgeving speelt een rol. Als je bijvoorbeeld te vroeg geboren bent, heb je meer kans op ADHD. Ook stress in de kindertijd kan de kans op ADHD vergroten.
Wat kun je doen aan ADHD?
Er zijn een aantal dingen die je zelf kunt doen om minder last te hebben van ADHD.
- Zorg voor structuur in je dag. Eet, studeer, werk en slaap zoveel mogelijk op dezelfde tijden. Dit helpt om je beter te concentreren.
- Maak een dagplanning en hang deze in het zicht.
- Plan dingen vooraf goed. Maak een lijstje en leg de spullen klaar die je nodig hebt.
- Plan je dagen niet te vol.
- Doe deze zelfhulpmodule over ADHD! Hier kan je meer leren over ADHD en hoe je ermee om kan gaan.
Zoek professionele hulp als je denkt dat je een vorm van ADHD hebt of als je wil leren hoe ermee om te gaan. Als het nodig is, kun je medicijnen krijgen van een arts. Ook therapie of een training kan goed helpen.
4 tips uit het onderzoek van de jongerenadviseurs
- Schaam je niet dat je ADHD hebt. Het is wie je bent en dit gaat niet veranderen. Het enige wat jij kan veranderen is hoe je ermee omgaat.
- Praat erover met mensen in je omgeving, zodat mensen je beter begrijpen.
- Vraag om hulp als je dit nodig hebt. Bijvoorbeeld bij het maken van een planning, maar ook als je gewoon even wil delen wat er allemaal door je hoofd gaat.
- Richt je bureau en kamer zo in dat je niet makkelijk afgeleid raakt.
Gaat ADHD over?
ADHD gaat nooit helemaal over. Maar je kan wel leren om er goed mee om te gaan. Vaak worden de klachten minder als je volwassen bent.
Hoe ga ik om met iemand met ADHD?
Iemand met ADHD is wat sneller afgeleid en verliest vaker het overzicht. Je kan de ander helpen met plannen. Iemand met ADHD heeft vaak veel energie. Ga samen sporten of bewegen!
Er samen over praten helpt ook. Zo blijf je elkaar beter begrijpen. Vertel ook wat het gedrag van de ander met jou doet.
Meer weten over ADHD?
- Kijk op de site van de hersenstichting
- Lees meer op de site van Brainwiki
- Doe deze zelfhulpmodule over het ADHD, hierin krijg je uitleg over ADHD in filmpjes en tekst.
In jouw regio
Sommige delen van deze website verschillen per regio. Selecteer de GGD bij jou in de buurt zodat wij jou lokale tips en links kunnen tonen.