Vaccinaties
Vaccinaties
Vaccinaties beschermen je tegen ernstige ziektes. Maar wat zijn vaccinaties nou precies? En hoe werken ze?
Wat zijn vaccinaties?
Vaccinaties zijn prikken die je beschermen tegen ernstige ziektes. Sommige vaccinaties krijg je al als baby of als jong kind. Andere vaccinaties krijg je op latere leeftijd.
Een vaccinatie wordt ook wel een inenting genoemd.
Waarom krijg ik een vaccinatie?
Vaccinaties beschermen jou tegen ernstige ziektes. Door het nemen van een vaccinatie bescherm je ook anderen, bijvoorbeeld kinderen die nog geen vaccinatie hebben gehad. Want als jij een bepaalde ziekte niet krijgt, kun je ook anderen niet besmetten.
Hoe meer mensen gevaccineerd zijn, hoe lager de kans dat een ziekte zich opnieuw verspreid in Nederland.
Hoe werkt een vaccinatie?
Er zijn bacteriën en virussen waar je ernstig ziek van kunt worden. Als je deze ziekte krijgt, maakt je lichaam antistoffen aan, zodat je de ziekte niet nog een keer krijgt.
Een vaccinatie is een prik met een vloeistof, het vaccin. In de vloeistof zitten hele kleine verzwakte deeltjes van een virus of bacterie. Als je het vaccin je lichaam krijgt, gaat je lichaam antistoffen aanmaken. De volgende keer dat het virus of de bacterie in je lichaam komt, herkent je lichaam het virus of de bacterie en begint het meteen weg te werken.
Bij een vaccinatie krijgt je lichaam zo weinig virus of bacterie binnen, dat je er niet ziek van wordt, maar wel afweer opbouwt.
Hoogstens heb je wat pijn aan je arm of lichte koorts na een vaccinatie. Meestal is dat binnen 1 of 2 dagen weg. Daarna ben je beschermd tegen de ziekte waar je voor gevaccineerd bent.
Welke vaccinaties zijn er?
Er zijn vaccinaties voor verschillende ernstige ziektes, zoals kinkhoest, polio, hepatitis B, de bof, mazelen of rode hond. Deze ziektes kwamen tot de jaren ‘50 vaak in Nederland voor. Het zijn ziektes waaraan je kunt overlijden of ernstig verlamd door kunt raken.
Doordat de overheid mensen vaccineert, komen deze ziektes nu nog zelden voor in Nederland.
De meeste vaccinaties krijg je voor je 10e levensjaar.
Welke vaccinaties krijgen jongeren?
Er zijn twee vaccinaties voor jongeren vanaf 10 jaar.
HPV-vaccinatie:
Dit is een prik tegen het HPV-virus. HPV is een verzamelnaam voor meer dan 100 soorten HPV. Van sommige soorten kun je kanker krijgen. HPV is heel besmettelijk. De HPV-vaccinatie beschermt je tegen de 2 gevaarlijkste soorten HPV.
Je krijgt de prik aangeboden in het jaar dat je 10 wordt.
Meningokokken-vaccinatie:
Meningokokken is een ziekte die veroorzaakt wordt door een bacterie, de meningokok. Je krijgt de inenting tegen meningokokken twee keer: de eerste keer als je 14 maanden bent en de tweede keer als je 14 jaar bent. Die herhaling is nodig om voor de rest van je leven goed beschermd te zijn.
In dit vaccinatieschema vind je alle vaccinaties die door de overheid aangeboden worden. Ze zijn allemaal gratis.
Reisvaccinaties
Er zijn ook reisvaccinaties. Dat zijn vaccinaties voor ziekten die in bepaalde landen voorkomen. Ga je op vakantie naar een land waar ernstige ziektes voorkomen? Dan kun je vooraf voor sommige ziektes een vaccinatie nemen.
Lees alles over reizigersvaccinaties
Ik moet een vaccinatie maar ik ben bang voor prikken
Ben je bang voor naalden of prikken? Dat komt heel vaak voor, ook bij volwassenen.
Je kan altijd aangeven aan degene die de prik zet dat je het spannend vindt. Ze helpen je dan of maken het makkelijker voor je, bijvoorbeeld door je goed af te leiden. Of je mag bijvoorbeeld gaan liggen tijdens de prik. Schaam je niet, het komt echt veel voor.
Andere tips tegen prikangst zijn:
- Zet je koptelefoon op of doe je oortjes in en luister naar fijne muziek.
- Kijk een filmpje op je telefoon.
- Kijk niet naar je arm tijdens de prik.
- Praat tegen degene die met je mee is.
- Ben je bang dat je flauwvalt? Drink voor de prik een groot glas water en eet iets zouts. Dat kan helpen. En vraag of je mag liggen tijdens te prik. Dat is helemaal niet gek!
Wie geeft de vaccinaties?
De vaccinaties worden meestal door de GGD, Centra voor Jeugd en Gezin en consultatiebureaus gegeven.
Wie beslist of ik een vaccinatie moet?
Vaccinaties worden door de overheid geadviseerd, maar ze zijn niet verplicht. Voor kinderen onder de twaalf jaar beslist de ouder of voogd of een kind gevaccineerd wordt. Ben je 12 jaar of ouder, dan mag je zelf beslissen of je een vaccinatie wil.
Twijfel je over een vaccinatie? Dat is heel normaal. Zoek, eventueel samen met je ouders, naar betrouwbare informatie, bijvoorbeeld op www.rijksvaccinatieprogramma.nl. Of chat erover met een jeugdarts of jeugdverpleegkundige via JouwGGD. Je kan ook altijd met vragen naar je huisarts.
Wat zit er in een vaccinatie?
In een vaccin zitten de kleine deeltjes van het virus of de bacterie waartegen je beschermd wordt. Daarnaast zitten er stoffen in die ervoor zorgen dat de deeltjes makkelijk door je lichaam opgenomen worden.
Welke bijwerkingen hebben vaccinaties?
Na de prik kun je last krijgen van een stijve arm. Het helpt om je arm flink te blijven bewegen, ook al voelt hij stijf aan.
Ook kun je koorts krijgen. Maar dat hoeft niet.
Heb je veel last van koorts, dan kun je een paracetamol nemen.
Deze informatie op JouwGGD vind je misschien ook interessant:
In jouw regio
Sommige delen van deze website verschillen per regio. Selecteer de GGD bij jou in de buurt zodat wij jou lokale tips en links kunnen tonen.