Pesten
Pesten gebeurt helaas vaak. Het kan grote gevolgen hebben. Wat kun je doen als je gepest wordt? En wat doe je als je ziet dat iemand anders gepest wordt?
Wat is pesten?
Pesten gebeurt op veel verschillende manieren. Bijvoorbeeld door iemand uit te schelden of buiten te sluiten. Door rotopmerkingen te maken. Maar ook door spullen af te pakken of stuk te maken. Door te stelen, iemand te achtervolgen of bedreigen. Of lichamelijk: door te duwen of te slaan.
Er is vaak één pestkop en een groepje jongeren dat meedoet, de meelopers.
Pesten gebeurt overal waar mensen samenkomen: op school, op de sportclub, in de buurt, op je (bij)baan. Ook online wordt gepest, bijvoorbeeld door het doorsturen van foto’s en filmpjes, of door iemand uit de app-groep te gooien of te negeren. Hoe en waar het ook gebeurt: pesten is nooit oké.
Lees hier alles over online pesten.
Is het pesten of plagen?
Soms is het lastig te zeggen of iets echt pesten is. Zeker als het begint met een grapje of met plagen. In deze gevallen gaat het om pesten:
- Het gebeurt steeds opnieuw.
- Het richt zich alleen op jou (of een paar mensen).
- Je voelt je er slecht, bang of onzeker door.
- Anderen lachen mee, maar jij niet.
- Je merkt dat het je energie kost of je onzeker maakt.
Dingen als buitensluiten, belachelijk maken, roddelen, dreigen, slaan of spullen kapotmaken zijn duidelijke vormen van pesten. Maar ook minder opvallende vormen, zoals negeren, sarcastische opmerkingen of zogenaamd telkens ‘grapjes’ over jou maken, zijn vormen van pesten.
Wat als je gepest wordt?
Pesten stopt meestal niet vanzelf. Weet dat je pesten vaak niet alleen kunt oplossen. Dat je gepest wordt, ligt namelijk niet aan jou. Het ligt aan de pester en de meelopers.
- Het is daarom belangrijk dat je er met iemand over praat. Bijvoorbeeld met je ouders, een docent, mentor, trainer of een andere volwassene die je vertrouwt. Praten lucht op én kan helpen om iets te veranderen. Veel jongeren denken dat ze het alleen moeten oplossen of schamen zich. Maar het is juist sterk als je hulp zoekt. Je laat daarmee zien dat je het pesten niet accepteert. Een leraar, coach of andere volwassene kan samen met jou een plan te maken.
- Vind je het lastig om er over te praten met iemand die je kent? Je kunt ook anoniem een bericht sturen naar JouwGGD, of bellen met de Luisterlijn of met de Kindertelefoon. Op het moment dat je gepest wordt, kun je twee dingen doen: negeren of er iets van zeggen. Negeren werkt als je af en toe gepest wordt. Maar als je vaak gepest wordt, geef dan je grens aan. Zeg rustig dat je het niet leuk vindt en loop weg.
- Soms helpt het ook om een weerbaarheidstraining of zelfverdedigingscursus te volgen. Daar leer je stevig in je schoenen staan, wat je zelfvertrouwen vergroot. Dat maakt het lastiger voor pesters om grip op je te krijgen.
- Je hoeft je niet anders voor te doen. Als je je gaat aanpassen, vinden pesters wel iets anders om je mee te plagen. Blijf jezelf en weet dat je hulp kunt vragen.
- Probeer mensen op te zoeken waar je je fijn bij voelt. Ga dingen doen waar je blij of ontspannen van wordt, zoals sporten of naar de film. Zorg goed voor jezelf.
Wat zijn de gevolgen van pesten?
Pesten kan veel met je doen.
- Je kunt je onzeker, verdrietig, boos of eenzaam voelen.
- Je kunt last krijgen van stress, slecht slapen en lichamelijke klachten krijgen, zoals buikpijn of hoofdpijn.
- Soms durf je zelfs niet meer naar school, je sportclub of naar je bijbaan.
- Je kunt negatief over jezelf gaan denken ook na langere tijd.
Pesten kan zelfs leiden tot depressie of gedachten aan zelfdoding. Heb jij wel eens gedachten over zelfdoding? Praat er met iemand over, bel 0800-0113 of ga naar 113.nl
Het belangrijkste om te onthouden: het ligt niet aan jou dat je wordt gepest.
Lees hoe je om kunt gaan met onzekerheid
Lees wat je kunt doen als je denkt aan zelfdoding
Wat als een ander gepest wordt?
Zie jij dat iemand wordt gepest? Dan kun je altijd iets doen. Pesters krijgen vaak macht doordat anderen lachen of juist niks zeggen. Die anderen noemen we ook wel omstanders of meelopers. Zonder omstanders is er voor de pester niets aan om te pesten. Dus als jij niet meedoet en lacht, en laat merken dat je het gedrag niet oké vindt, stop je de macht van de pester.
Je kunt bijvoorbeeld:
- De gepeste persoon steunen: vraag of het gaat en bied een luisterend oor.
- Niet meelachen of meedoen aan roddels.
- Degene die pest aanspreken. Zeg bijvoorbeeld: ‘Doe even normaal, dit is niet grappig. Je zou dit zelf ook niet leuk vinden.’
- Naar een volwassene gaan, zoals een docent of trainer.
Hoe meer mensen opkomen voor elkaar, hoe groter de kans dat pesten stopt.
In dit filmpje vertelt Marije wat je kunt doen als een ander gepest wordt:
Wat als je zelf soms pest?
Misschien pest je zelf wel eens iemand. Of heb je achteraf het gevoel dat je te ver bent gegaan met een grap. Vraag jezelf af waarom je het deed. Was je boos, jaloers, onzeker? Deed je het om erbij te horen? Pesten kan grote gevolgen hebben voor degene die het overkomt. Mensen die gepest zijn, kunnen daar levenslang last van houden. Lichamelijk én geestelijk.
Als jij pest, zegt dat soms ook iets over jou. Misschien zit je zelf niet lekker in je vel. Of heb je niet geleerd hoe je met bepaalde situaties om moet gaan. Praat er met iemand over die je vertrouwt.
Meer weten over pesten?
- Het klokhuis heeft veel goede informatie over pesten.
Deze pagina’s van JouwGGD vind je misschien ook interessant:
In jouw regio
Sommige delen van deze website verschillen per regio. Selecteer de GGD bij jou in de buurt zodat wij jou lokale tips en links kunnen tonen.