Ongesteld worden

Wat is ongesteld zijn?

Als je ongesteld bent, komt er bloed uit je vagina. Dat gebeurt meestal eens in de ongeveer vier weken.

Je wordt ongesteld als een van je eierstokken een eitje afstaat. Dit eitje gaat naar je baarmoeder, dat slijmvlies aanmaakt om het eitje op te vangen.

Als het eitje niet wordt bevrucht, dan breekt je lichaam het eitje en het slijmvlies af. Dat komt dan samen met wat bloed uit je vagina.

Je bloedt meestal ongeveer vijf dagen. Soms wat langer, soms wat korter. Om het bloed op te vangen kun je tampons, maandverband of een menstruatiecup gebruiken. 

Wanneer word je ongesteld?

In de puberteit word je voor het eerst ongesteld. De meeste meisjes worden ongesteld tussen hun elfde en zestiende. Maar je kan ook wat later, of eerder ongesteld worden. 

In het begin kan het zijn dat je niet elke vier weken ongesteld bent. De ene keer word je na drie weken weer ongesteld, de andere keer bijvoorbeeld na zes weken. De meeste vrouwen worden pas regelmatig ongesteld als ze rond de twintig jaar zijn.

Ik ben ongesteld, wat kan ik gebruiken?

Als je ongesteld bent, kun je verschillende producten gebruiken om het bloed op te vangen:

• Maandverband: dit is een verband dat je in je onderbroek legt. Het blijft zitten door een plakstrip. Gebruik elke vier uur een nieuw maandverband, of eerder als dat nodig is. 
• Tampon: dit is een staafje van samengeperste watten met een touwtje eraan. Je doet een tampon in je vagina. Een tampon verwissel je iedere 4 uur, of vaker als dat nodig is. Wacht niet te lang met verwisselen. Heel soms kun je dan het Toxic Shock Syndrome (TSS) krijgen, ofwel de ’tamponziekte’. Dit is een infectie.
• Menstruatiecup: dit is een klein bakje van soepel en buigzaam materiaal dat je in je vagina inbrengt en iedere keer weer opnieuw kunt gebruiken. Het bakje vangt het slijm en bloed op. Iedere twaalf uur, of vaker als dat nodig is, haal je de cup eruit en maak je hem schoon. 
• Menstruatieondergoed: dit is een onderbroek die menstruatiebloed opvangt. Na gebruik was je de onderbroek uit. Je kunt menstruatieondergoed zes tot acht uur dragen. 

Gebruikt maandverband en tampons wikkel je in wc-papier en gooi je in de prullenbak. Was na iedere verschoning je handen met zeep. 

Lees meer over maandverband, tampons en menstruatiecups op sense.info.

Kun jij of kunnen je ouders/verzorgers geen menstruatieproducten betalen? Het armoedefonds heeft verspreid over Nederland uitgiftepunten waar je gratis menstruatieproducten kunt krijgen. Ook alle scholen die gratis menstruatieproducten verspreiden staan hierop.

Wat als ik onverwacht ongesteld wordt?

Soms wordt je ineens ongesteld, en heb je geen maandverband of tampons bij je. Of je bloedt zo veel, dat een tampon of maandverband het niet kan opvangen. Dan kan je ‘doorlekken’. Doorlekken overkomt iedereen wel eens. 

Als het doorlekken te zien is, kun je je omkleden en je kleding uitspoelen met koud water. Heb je geen schone kleding bij je? Bind dan een shawl, trui of jas om je middel en ga naar huis.

Soms kun je niet meteen naar huis, bijvoorbeeld als je op school of werk bent. Vraag vriendinnen, een docent of collega om hulp. Er is vaak wel iemand in de buurt die maandverband of een tampon heeft, en/of die je kleding kan lenen. Alle vrouwen zijn wel eens doorgelekt. Je hoeft dus niet te schamen om hulp te vragen.

Wat voel ik als ik ongesteld word of ben?

Voordat je ongesteld wordt, kun je je moe en lusteloos voelen. Soms heb je ook stemmingswisselingen. Je voelt je ineens zonder reden onzeker, verdrietig of somber. Of chagrijnig. Dat komt door je hormonen, die zijn vlak voor de menstruatie even uit balans. Doe het rustig aan en verwen jezelf een beetje.

Vlak voor of tijdens de ongesteldheid kun je buikpijn, rugpijn, hoofdpijn, pijnlijke borsten of pijn in je benen hebben. Een warme kruik, een warme douche of bad kan helpen. Heb je veel last? Dan kan  paracetamol ook helpen.

Tips voor als je last van hebt van je menstruatie

• Je kunt trek krijgen in zoet of vet eten. Probeer toch gezond te eten en drinken, want hierdoor krijg je meer energie.
• Voel je je erg moe als je ongesteld bent? Ga dan wat vroeger naar bed. Je lichaam geeft aan dat je rust nodig hebt.
• Kun je je slecht concentreren op school? Zijn je schoolresultaten minder als je menstrueert? Bespreek dit met je huisarts of met je mentor op school.
• Je kunt je cyclus bijhouden met een app, of op papier. Zo kun je vooraf inschatten wanneer je je even iets minder goed gaat voelen.
• Een anticonceptiemiddel , zoals de pil, kan soms ook helpen. Bespreek dit met je huisarts.
• Heb je iedere maand veel last van buikpijn, krampen of misselijkheid? Zo erg dat je die dag eigenlijk niets kunt? Helpen pijnstillers niet echt? Maak dan een afspraak bij je huisarts. Lees ook Ik heb veel pijn als ik ongesteld ben | Thuisarts.nl. Als je voor je ongesteldheid telkens heel erg verdrietig bent of erg somber bent, kun je ook naar de huisarts.

Wanneer kun je zwanger worden?

Een paar weken voor je eerste ongesteldheid kun je al zwanger worden. Gebruik dus altijd een condoom, ook als je nog nooit ongesteld bent geweest.

Wist je dat je ook als je seks hebt tijdens je ongesteldheid zwanger kunt worden? Na de seks overleeft een zaadcel namelijk een tijdje in het lichaam van de vrouw. Als je seks hebt tijdens de menstruatie, en het zaadje leeft nog tijdens je eisprong, dan kun je alsnog zwanger worden.

Ben je al een tijdje niet meer ongesteld geweest? Als je onveilige seks hebt gehad, kun je zwanger zijn. Doe dan een zwangerschapstest. Die kun je halen bij de drogist en apotheek.

In jouw regio

Sommige delen van deze website verschillen per regio. Selecteer de GGD bij jou in de buurt zodat wij jou lokale tips en links kunnen tonen.

Selecteer de GGD in jouw regio