Ongesteld worden
In de puberteit worden meisjes ongesteld. Je bloedt dan uit je vagina. Een ander woord voor ongesteldheid is menstruatie. Wat gebeurt er precies en waar kun je last van krijgen?
Wat is ongesteld zijn?
Als je ongesteld bent, komt er bloed uit je vagina. Dat gebeurt meestal een keer in de ongeveer vier weken. Je bloedt meestal zo’n vijf dagen. Soms wat langer, soms wat korter. Soms voel je je erg moe of heb je buikpijn.
Waarom word je ongesteld?
Je wordt ongesteld als een van je eierstokken een eitje loslaat. Dit eitje gaat naar je baarmoeder. Je baarmoeder maakt slijmvlies aan om het eitje op te vangen. Als het eitje niet wordt bevrucht, dan breekt je lichaam het eitje en het slijmvlies af. Dat komt dan samen met wat bloed uit je vagina.
Vanaf ongeveer twee weken voor je eerste ongesteldheid kun je zwanger worden. Want dan komt er een eitje vrij. Dat eitje kan bevrucht worden als je seks hebt. Gebruik dus altijd voorbehoedsmiddelen als je seks hebt, ook als je nog nooit ongesteld bent geweest.
Wanneer word je ongesteld?
De meeste meisjes worden ongesteld tussen hun elfde en zestiende. Maar je kunt ook wat eerder, of later ongesteld worden.
In het begin ben je misschien niet elke vier weken ongesteld. De ene keer word je na drie weken weer ongesteld, de andere keer bijvoorbeeld na zes weken. De meeste vrouwen worden pas regelmatig ongesteld als ze rond de twintig jaar zijn.
Wat kun je gebruiken als je ongesteld bent?
Als je ongesteld bent, kun je verschillende producten gebruiken om het bloed op te vangen:
- Maandverband: dit is een verband dat je in je onderbroek legt. Het blijft zitten door een plakstrip. Gebruik elke vier uur een nieuw maandverband, of eerder als dat nodig is.
- Tampon: dit is een staafje van samengeperste watten met een touwtje eraan. Je doet een tampon in je vagina. Een tampon verwissel je iedere 4 uur, of vaker als dat nodig is. Wacht niet te lang met verwisselen. Heel soms kun je dan het Toxic Shock Syndrome (TSS) krijgen. Dat wordt ook wel de tamponziekte genoemd. Dit is een infectie.
Lees hier meer over TSS. - Menstruatiecup: dit is een klein bakje van soepel materiaal dat je in je vagina inbrengt en iedere keer weer opnieuw kunt gebruiken. Het bakje vangt het slijm en bloed op. Je verwijdert de cup iedere twaalf uur, of vaker als dat nodig is. Je maakt hem schoon en kan hem dan opnieuw gebruiken.
- Menstruatieondergoed: dit is een onderbroek die menstruatiebloed opvangt. Na gebruik was je de onderbroek uit. Je kunt menstruatieondergoed zes tot acht uur dragen.
Gebruikt maandverband en tampons wikkel je in wc-papier en gooi je in de prullenbak. Was na iedere verschoning je handen met zeep.
Lees meer over maandverband, tampons en menstruatiecups op sense.info.
Kun jij of kunnen je ouders/verzorgers geen menstruatieproducten betalen? Het armoedefonds heeft verspreid over Nederland uitgiftepunten waar je gratis menstruatieproducten kunt krijgen. Ook scholen die gratis menstruatieproducten verspreiden staan hierop.
Hier vind je uitgiftepunten voor gratis menstruatieproducten.
Wat als je onverwacht ongesteld wordt?
Soms word je ineens ongesteld, en heb je geen maandverband of tampons bij je. Of je bloedt zo veel, dat een tampon of maandverband het niet kan opvangen. Dan kan je ‘doorlekken’. Doorlekken overkomt iedereen wel eens.
Als het doorlekken te zien is, kun je je omkleden en je kleding uitspoelen met koud water. Heb je geen schone kleding bij je? Bind dan een sjaal, trui of jas om je middel en ga naar huis.
Soms kun je niet meteen naar huis, bijvoorbeeld als je op school of werk bent. Vraag vriendinnen, een docent of collega om hulp. Er is vaak wel iemand in de buurt die maandverband of een tampon heeft, en/of die je kleding kan lenen. Alle vrouwen zijn wel eens doorgelekt. Je hoeft dus niet te schamen om hulp te vragen.
Wat voel je als je ongesteld wordt of bent?
Voordat je ongesteld wordt, kun je je moe en lusteloos voelen. Soms heb je ook stemmingswisselingen. Je voelt je ineens, zonder duidelijke reden, onzeker, verdrietig of somber. Of chagrijnig. Dat komt door je hormonen, die zijn vlak voor de menstruatie even uit balans. Doe het rustig aan en verwen jezelf een beetje.
Vlak voor of tijdens de ongesteldheid kun je buikpijn, rugpijn, hoofdpijn, pijnlijke borsten of pijn in je benen hebben. Een warme kruik, een warme douche of bad kan helpen. Heb je veel last? Dan kan paracetamol ook helpen.
Wat als je heel veel last hebt?
Moet je meer dan 8 maandverbanden of tampons per dag gebruiken? Duurt je ongesteldheid langer dan 7 dagen?
Voel je je iedere maand futloos, duizelig en zie je bleek? Heb je zoveel pijn, dat je tijdens je ongesteldheid niet veel kunt? Maak dan een afspraak bij je huisarts. Soms is er meer aan de hand dan alleen een hevige menstruatie. Als je voor je ongesteldheid telkens heel erg verdrietig bent of erg somber bent, kun je ook naar de huisarts.
Op ongewoonongesteld.nl lees je meer over hevige klachten en wat je kunt doen.
Lees ook meer over pijn bij ongesteldheid op thuisarts.nl
Wat is endometriose?
Bij endometriose groeit er baarmoederslijmvlies buiten je baarmoeder. Dit geeft veel pijn als je ongesteld bent. Behalve pijn ben je vaak ook misselijk en heb je erge hoofdpijn. Heb je hier last van? Ga dan naar je huisarts.
Lees meer over endometriose op Thuisarts.nl
Tips voor als je last hebt van je menstruatie
- Je kunt trek krijgen in zoet of vet eten. Probeer toch gezond te eten en drinken, want hierdoor krijg je meer energie.
- Voel je je erg moe als je ongesteld bent? Ga dan wat vroeger naar bed. Je lichaam geeft aan dat je rust nodig hebt.
- Kun je je slecht concentreren op school? Zijn je schoolresultaten minder als je menstrueert? Bespreek dit met je huisarts of met je mentor op school.
- Je kunt je cyclus bijhouden met een app, of op papier. Zo kun je vooraf inschatten wanneer je je even iets minder goed gaat voelen.
- Een voorbehoedsmiddel, zoals de pil, kan soms ook helpen. Bespreek dit met je huisarts.
Lees meer over voorbehoedsmiddelen.
Wanneer kun je zwanger worden?
Een paar weken voor je eerste ongesteldheid kun je al zwanger worden. Gebruik dus altijd een condoom, ook als je nog nooit ongesteld bent geweest.
Ook als je seks hebt tijdens je ongesteldheid kun je zwanger worden. Na de seks overleeft een zaadcel namelijk een tijdje in je lichaam. Als je seks hebt tijdens de menstruatie, en het zaadje leeft nog tijdens je eisprong, dan kun je alsnog zwanger worden.
Ben je al een tijdje niet meer ongesteld geweest? Als je onveilige seks hebt gehad, kun je zwanger zijn. Doe dan een zwangerschapstest. Die kun je zelf kopen bij de drogist of apotheek.
Deze pagina’s van JouwGGD vind je misschien ook interessant:
In jouw regio
Sommige delen van deze website verschillen per regio. Selecteer de GGD bij jou in de buurt zodat wij jou lokale tips en links kunnen tonen.